Najczęstsze choroby jabłoni i sposoby ich zwalczania
22 stycznia, 2025Jabłonie to jedne z najpopularniejszych drzew owocowych w naszych ogrodach. Ich owoce są nie tylko smaczne, ale także bogate w witaminy i minerały. Niestety, jabłonie są narażone na różne choroby, które mogą wpływać na jakość i ilość plonów, a także na ogólny stan drzewa. W artykule omawiamy najczęściej występujące choroby jabłoni, ich objawy oraz skuteczne metody zapobiegania i zwalczania.
Najczęstsze choroby jabłoni
1. Parch jabłoni
- Objawy:
Parch jabłoni to jedna z najpowszechniejszych chorób, wywoływana przez grzyb (Venturia inaequalis). Objawia się plamami na liściach i owocach. Plamy te są oliwkowozielone, stopniowo ciemniejące. Na owocach mogą prowadzić do ich deformacji i pęknięć. - Przyczyny:
Wilgotne i ciepłe warunki sprzyjają rozwojowi grzyba. Zarodniki zimują w opadłych liściach, a wiosną rozprzestrzeniają się na młode pędy i liście. - Zapobieganie i zwalczanie:
- Regularnie usuwaj opadłe liście i resztki roślinne spod drzewa.
- Stosuj odmiany odporne na parch, np. 'Topaz’ czy 'Rubinola’.
- Opryskuj drzewa fungicydami wczesną wiosną, zanim grzyb zacznie się rozwijać.
2. Mączniak jabłoniowy
- Objawy:
Mączniak wywoływany przez grzyb (Podosphaera leucotricha) objawia się białym, mączystym nalotem na młodych liściach, pąkach i pędach. Zainfekowane liście mogą się zwijać i obumierać. - Przyczyny:
Ciepła i sucha pogoda sprzyja rozwojowi choroby. Grzyb zimuje w pąkach drzewa. - Zapobieganie i zwalczanie:
- Regularnie przycinaj i usuwaj zainfekowane pędy oraz gałęzie.
- Stosuj fungicydy w okresie wegetacyjnym.
- Dbaj o odpowiednią wentylację korony drzewa, przycinając gałęzie.
3. Rak drzew owocowych
- Objawy:
Rak drzew owocowych jest wywoływany przez grzyb (Nectria galligena). Objawia się powstawaniem zgorzeli i rakowatych ran na gałęziach, pniach i pędach. Rany mogą się powiększać, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do zamierania całych gałęzi. - Przyczyny:
Grzyb wnika przez uszkodzenia kory, np. spowodowane przez mróz, owady lub cięcie gałęzi. - Zapobieganie i zwalczanie:
- Usuwaj zainfekowane gałęzie i wypalaj je, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się zarodników.
- Po cięciu drzewa zabezpieczaj rany specjalnymi pastami ogrodniczymi.
- Dbaj o zdrowy stan drzewa poprzez odpowiednie nawożenie i podlewanie.
4. Zaraza ogniowa
- Objawy:
Zaraza ogniowa, wywoływana przez bakterię (Erwinia amylovora), objawia się brązowieniem i czernieniem kwiatów, liści oraz pędów. Zainfekowane części wyglądają, jakby były spalone ogniem. - Przyczyny:
Choroba rozprzestrzenia się w wilgotne i ciepłe dni. Bakterie wnikają przez kwiaty lub rany na drzewie. - Zapobieganie i zwalczanie:
- Usuwaj i niszcz zainfekowane części drzewa.
- Unikaj pracy przy drzewach w wilgotnych warunkach, aby zapobiec przenoszeniu bakterii.
- Stosuj opryski miedziowe wczesną wiosną i jesienią.
5. Gorzka plamistość podskórna owoców
- Objawy:
Choroba objawia się brunatnymi, gorzkimi plamami pod skórką owoców. Nie wpływa na wygląd owoców, ale znacznie obniża ich jakość i smak. - Przyczyny:
Niedobór wapnia w owocach, często spowodowany nieregularnym podlewaniem i nadmiernym nawożeniem azotem. - Zapobieganie i zwalczanie:
- Regularnie podlewaj drzewa, szczególnie w okresie wzrostu owoców.
- Stosuj nawozy wapniowe, np. dolistne opryski chlorkiem wapnia.
- Unikaj nadmiernego nawożenia azotem.
6. Zgnilizna owoców
- Objawy:
Zgnilizna owoców wywoływana przez grzyb (Monilinia fructigena) objawia się brązowieniem i mięknięciem owoców. Na powierzchni pojawiają się charakterystyczne białe pierścienie zarodników. - Przyczyny:
Zarodniki grzyba przenoszą się przez owady, deszcz lub wiatr. Choroba często rozwija się na uszkodzonych owocach. - Zapobieganie i zwalczanie:
- Usuwaj opadłe i zainfekowane owoce z drzewa oraz spod niego.
- Prześwietlaj koronę drzewa, aby poprawić cyrkulację powietrza.
- Stosuj środki grzybobójcze.
Jak zapobiegać chorobom jabłoni?
Zapobieganie chorobom jabłoni jest kluczowe dla utrzymania zdrowych drzew i obfitych plonów. Oto kilka uniwersalnych zasad:
- Dobór odpornych odmian
Wybieraj odmiany jabłoni, które są odporne na najczęściej występujące choroby, np. 'Szampion’, 'Ligol’ czy 'Jonagored’. - Higiena w ogrodzie
Regularne usuwanie opadłych liści, owoców i gałęzi zmniejsza ryzyko rozwoju patogenów. - Odpowiednie przycinanie
Regularne cięcie gałęzi poprawia wentylację korony drzewa i zmniejsza ryzyko infekcji. - Stosowanie odpowiednich nawozów
Zapewnij drzewom odpowiednią ilość składników odżywczych, takich jak azot, fosfor, potas i wapń. Nadmiar azotu sprzyja rozwojowi chorób. - Profilaktyczne opryski
Stosuj opryski miedziowe lub siarkowe wczesną wiosną i jesienią, aby zapobiec infekcjom grzybowym i bakteryjnym. - Kontrola szkodników
Wiele chorób jabłoni rozprzestrzenia się za pośrednictwem szkodników, takich jak mszyce czy owocówki. Regularna kontrola populacji szkodników ogranicza ryzyko infekcji.
Jabłonie są wrażliwe na wiele chorób, ale dzięki odpowiedniej pielęgnacji i profilaktyce można skutecznie ograniczyć ich występowanie. Regularne monitorowanie stanu drzew, dbanie o higienę w ogrodzie oraz stosowanie naturalnych i chemicznych środków ochrony pozwalają cieszyć się zdrowymi drzewami i obfitymi plonami przez wiele lat.